De ontwikkelingen betreffende “spoofingfraude” volgen elkaar snel op. Het laatste nieuws is dat Minister Hoekstra de banken dwingt de schade te vergoeden.

Wat is spoofingfraude?

Spoofingfraude is een vorm van fraude waarbij criminelen zich voordoen als een medewerker van de bank. Zij zijn geloofwaardig omdat ze gebruik maken van het telefoonnummer van de bank (spoofing). Klanten maken geld over naar “kluisrekeningen”, zogenaamd omdat hun rekening geplunderd dreigt te worden door hackers. Deze kluisrekeningen staan op naam van geldezels die worden ingezet door de criminelen.

Kassa

TV-programma Kassa heeft in meerdere uitzendingen aandacht gegeven aan spoofingfraude. De fraude is erg geraffineerd. Het gaat om vele miljoenen en het vertrouwen van klanten in het banksysteem is vaak helemaal weg. De gedupeerden hebben zich verenigd in de stichting GIBO. Deze stichting streeft naar schadevergoeding voor de gedupeerden. Ook Radar heeft aandacht besteed aan spoofingfraude.

Banken aansprakelijk?

Ons kantoor heeft de banken ING, ABNAMRO en Volksbank (o.a. SNS) namens vele honderden bij GIBO aangesloten gedupeerden aansprakelijk gesteld.  De Rabobank is van deze aansprakelijkstelling uitgezonderd, omdat deze bank een ruimhartig coulancebeleid hanteert. De schade liep zo hoog op dat ook de politiek zich met spoofingfraude bezig is gaan houden. In een motie die de steun heeft van zowel de linkse als de rechtse politieke partijen, heeft de Tweede Kamer de Minister van Financiën opgeroepen de banken te dwingen om de schade te vergoeden.

Doorbraak op 18 december 2020

Op 18 december heeft de Minister medegedeeld wat de resultaten zijn van zijn overleg met de banken. Als overtuigend sprake is van spoofing en als de gedupeerde aangifte heeft gedaan bij de politie, dan wordt spoofingfraude in principe vergoed. Dit is een mooi resultaat voor de gedupeerden. Het ziet er naar uit dat de banken nu in veel gevallen de schade gaan vergoeden. De bank die de meeste gedupeerden telt, ING, heeft aanvankelijk vergoeding geweigerd maar nu ook bekend gemaakt schade te gaan vergoeden. Een rechtszaak tegen de banken is niet meer nodig als de schade wordt vergoed.

Wettelijk niet verplicht?

In de brief waarin de Minister verslag uitbrengt aan de Tweede Kamer staat een opmerkelijke zin. Volgens de Minister is compensatie volgens de huidige wetgeving niet verplicht en gaat het dus om coulance. Dat is nog maar de vraag. Met deze uitspraak neemt de Minister plaats op de stoel van de rechter, en de rechter heeft nog geen uitspraken gedaan over spoofingfraude, die anders is dan voorafgaande fraudes met bankrekeningen. De rechter kan tot de conclusie komen dat banken niet goed of niet op tijd hebben gewaarschuwd voor dit type fraude. Ook kan de rechter oordelen dat de bank meer had moeten doen om te voorkomen dat hun unieke telefoonnummer wordt gekaapt door criminelen.

Grove nalatigheid

Een ander punt is dat de banken een voorbehoud hebben gemaakt. Enerzijds kondigen zij aan ruimhartig te gaan vergoeden, anderzijds willen zij dat niet doen indien sprake is van “grove nalatigheid” van de zijde van de gedupeerde. De vraag is of dit niet toch leidt tot zaken bij de rechter als de bank weigert. De spoofingzaken lijken allemaal sterk op elkaar; de criminelen werken volgens een vast draaiboek.

Conclusie

Het spoofingdossier zal voor veel gedupeerden de komende maanden dicht gaan. Er is wel wat risico dat vergoeding in bepaalde gevallen geweigerd wordt. Hoe vaak dat gebeurt en met welke reden de bank de vergoeding dan alsnog weigert, zal moeten blijken. Gedupeerden die nog geen aangifte hebben gedaan bij de politie, moeten dat zo snel mogelijk alsnog doen om voor vergoeding in aanmerking te komen.