Veel ondernemers zien door de corona crisis hun omzet sterk dalen. Ze maken zich zorgen over het betalen van de vaste lasten. Die lopen wel gewoon door. Als de hoogte van de kredietverlening omzetgerelateerd is, en deze omzet valt door de corona-crisis sterk terug, dan kan er al snel een probleem ontstaan. Grootbanken zoals ING, ABNAMRO en Rabobank en de Volksbank zijn allen met coronamaatregelen gekomen. Ze beloven ondernemers een half jaar uitstel van de aflossing van hun leningen, en soms ook van de rentebetaling. De maatregelen om klanten lucht te geven verschillen per bank.

Borgstellingsregeling BMKB

Dan is er ook nog de door het ministerie van Economische zaken tijdelijk verruimde Borgstellingsregeling Midden- en Kleinbedrijf (BMKB). Deze regeling is speciaal bedoeld voor bedrijven in acute geldnood als gevolg van het coronavirus. De corona maatregelen lijken niet voor alle ondernemingen lijken te gelden. Om daarvoor in aanmerking te komen moet een onderneming in de kern gezond de crisis in zijn gegaan. En sommige bedrijfssectoren en bedrijven lijken weer van de BMKB-regeling uitgesloten. Als de kredietcrisis van 2008 ons iets heeft geleerd dan is dat wel dat banken in onzekere tijden al (te) snel de kredietrelatie opzeggen. Zo’n opzegging kan voor de ondernemer het einde van zijn bedrijf betekenen, maar mag de bank wel zomaar een kredietrelatie opzeggen? In deze column bespreek ik wat u zou kunnen doen als uw bank de kredietrelatie opzegt.

Zorgplicht banken

Banken hebben een bijzondere maatschappelijk functie en een extra zorgplicht jegens hun klanten. In praktijk betekent dat dat banken niet zomaar de kredietrelatie op mogen zeggen. Opzeggen mag in beginsel alleen als (i) er geen minder vergaande maatregel mogelijk is; en (ii) als het belang van de bank zwaarder weegt dan dat van de klant. Deze criteria zijn vrij vaag. Gelukkig heeft de Hoge Raad in een arrest van 10 oktober 2014 de zaak verduidelijkt. Indien een bank gebruik maakt van de bevoegdheid tot beëindiging van de kredietovereenkomst moet de rechtsgeldigheid daarvan beoordeeld worden aan (i) de hand van de kredietovereenkomst en (ii) de onderstaande criteria.

  1. De duur, de mate van exclusiviteit, de omvang, de ingewikkeldheid en het verloop van de kredietrelatie;
  2. Een aanmerkelijke afname van de kredietwaardigheid en/of toename van het bancaire kredietrisico, waarbij van belang is of er voldoende dekking door zekerheid (pand of hypotheek) bestaat dan wel kan worden verleend;
  3. Het gedrag en de betrouwbaarheid van de kredietnemer en de tijdigheid waarmee hij de bank op de hoogte heeft gesteld van voor de relatie relevante omstandigheden;
  4. Of en in welke mate de kredietnemer is tekortgeschoten, bijvoorbeeld door overschrijding van de kredietlimiet of het niet voldoen aan met de bank gemaakte afspraken over het verstrekken van cijfers en het doen van (dividend)uitkeringen;
  5. De kans dat de onderneming zal overleven;
  6. Welke termijn de kredietnemer krijgt om een andere bankier te vinden en welke ernstige financiële problemen voor hem ontstaan indien hij zijn financieringsbehoefte niet op korte termijn elders kan onderbrengen;
  7. De wijze van besluitvorming van de bank voorafgaand aan de opzegging en de wijze waarop overleg is gevoerd met de kredietnemer en/of in welke mate de bank de kredietnemer tevoren heeft gewaarschuwd;
  8. Of de bank door eigen gedraging, bijvoorbeeld het toelaten van overschrijding van de kredietlimiet, verwachtingen heeft gewekt;
  9. Andere maatschappelijke belangen waaronder het voortbestaan van werkgelegenheid.

Bovenstaande factoren dienen als richtlijn gebruikt te worden in de afweging of een opzegging aanvaardbaar is op grond van de redelijkheid en billijkheid. In de opzeggingsbrief van de kredietrelatie dient de bank nauwkeurig de omstandigheden en gronden van de opzegging omschreven te hebben. Voorts dient er, voordat er wordt overgegaan tot opzegging van de kredietrelatie, een gesprek plaats te hebben gevonden tussen de bank en de klant, waarin de belangen van de klant centraal hebben staan. Indien dit niet is gebeurd, zou de klant in kort geding de opzegging van de kredietrelatie kunnen laten vernietigen.  In de praktijk zien we dat banken de kredietrelatie nog altijd te makkelijk opzeggen. Een advocaat kan u helpen om de opzegging aan te vechten en eisen dat de kredietrelatie wordt hersteld.

Contact

Mocht uw kredietrelatie in uw opinie onterecht zijn opgezegd of heeft u vragen over dit onderwerp dan kunt u mij bereiken onder nummer 020 – 696 3000. Vraag dan naar Diederik Ruys.

gepubliceerd door Diederik Ruys